Kolka niemowlęca pozostaje wciąż jednym z częstszych zaburzeń gastroenterologicznych wieku niemowlęcego. Szacuje się bowiem, że problem ten dotyka nawet do około 40% niemowląt [1]. Zwyczajowo kolkę niemowlęcą definiuje się jako napadowy, nieukojony płacz przebiegający z podkurczaniem kończyn dolnych i wzdęciem brzucha, najczęściej obserwowany późnym popołudniem lub w godzinach wieczornych [2].
Największe nasilenie kolek występuje w 5.–6. tygodniu życia, po czym do 10.–12. tygodnia życia dolegliwości niemal całkowicie ustępują [3]. Pomimo łagodnego i samoograniczającego się charakteru, kolka niemowlęca bywa źródłem niepokoju, frustracji oraz poczucia bezradności rodziców, często szukających porady lekarskiej. Wobec braku jednoznacznej przyczyny dolegliwości oraz ujednoliconej strategii terapeutycznej rola lekarza zazwyczaj polega na zapewnieniu rodzicom odpowiedniego wsparcia oraz edukacji odnośnie do charakteru zaburzeń i dostępnych opcji terapeutycznych.
Etiologia
Pomimo częstego występowania, patogeneza kolki niemowlęcej nie została do końca poznana. Wśród potencjalnych jej przyczyn najczęściej sugeruje się niedojrzałość czynnościową przewodu pokarmowego oraz układu nerwowego, zaburzenia mikroflory jelitowej [4], alergię na białko mleka krowiego [5], zaburzenia wydzielania serotoniny [6], refluks żołądkowo-jelitowy, nietolerancję laktozy spowodowaną jednoczasowym spożyciem nadmiernej porcji pokarmu w stosunku do masy ciała. Pod uwagę bierze się także czynniki matczyne, takie jak nieprawidłowa technika karmienia [7], nikotynizm lub nikotynowa terapia zastępcza u matki [8], a także czynniki psychologiczne: zaburzenia relacji matka – dziecko czy też nadmiar bodźców zewnętrznych.
Rozpoznanie
Kolkę niemowlęcą zalicza się do zaburzeń czynnościowych. Diagnostykę opiera się na Kryteriach Rzymskich IV, w których zaburzenie do zostało zaklasyfikowane do grupy G, odpowiadającej zaburzeniom noworodków, niemowląt i dzieci do końca 3. roku życia. [9].
Do postawienia rozpoznania wymagane jest spełnienie wszystkich poniższych kryteriów:
- Objawy pojawiają się i ustępują u dziecka w wieku poniżej 5 miesięcy.
- Nawracające i długo trwające napady płaczu, grymaszenia lub drażliwości dziecka rozpoczynające się bez uchwytnej przyczyny, którym nie można zapobiec i które są trudne do ukojenia.
- Prawidłowy rozwój i wzrastanie dziecka, brak gorączki lub innych chorób.
Stosowane do 2016 r. kryteria Wellesa (znane także jako reguła trzech), według których okresy niepokoju trwają powyżej 3 godzin na dobę przez przynajmniej 3 dni w tygodniu od co najmniej 3 tygodni [10], obecnie powinny być wykorzystywane jedynie pomocniczo.
Do postawienia prawidłowego rozpoznania zazwyczaj wystarczający jest dobrze przeprowadzony wywiad oraz dokładne badanie fizykalne z uwzględnieniem ewentualnych objawów alergicznych (częste regurgitacje, atopowe zapalenie skóry, biegunka lub zaparcie stolca, alergia u krewnych I stopnia, objawy ze strony układu oddechowego). Wykonanie badań dodatkowych należy rozważyć przy współwystępowaniu objawów alarmowych, których obecność wymaga pilnego poszerzenia diagnostyki celem wykluczenia organicznego tła dolegliwości.
Objawy alarmowe w kolce niemowlęcej [3]:
- niedobór masy ciała,
- brak/zwolnienie przyrostu masy ciała,
- objawy zespołu Sandifera,
- krwawienie z przewodu pokarmowego,
- znaczne wzdęcie brzucha,
- gorączka,
- objawy infekcji dróg oddechowych,
- częste wymioty,
- nagły początek płaczu o dużym nasileniu,
- apatia między napadami kolki,
- odmawianie jedzenia.
Różnicowanie
Obecność któregokolwiek z ww. objawów daje podstawę do wykonania badań dodatkowych. Diagnostyka różnicowa powinna obejmować najczęstsze przyczyny infekcyjne (zakażenia układu moczowego, ostre zapalenie ucha środkowego), chorobę refluksową przełyku, ABMK, zespół dziecka maltretowanego, ale także przyczyny chirurgiczne – przerostowe zwężenie odźwiernika czy skręt jądra [2].
Postępowanie
Edukacja
Podstawą postępowania po wykluczeniu somatycznej przyczyny dolegliwości powinna być rozmowa ukierunkowana na uspokojenie oraz edukację rodziców. Należy podkreślić czynnościowy oraz samoograniczający się charakter zaburzeń, zapewnić o braku organicznej przyczyny dolegliwości. Powinno się zachęcać do utrzymania karmienia piersią, zaznaczyć brak związku z popełnianym...
Dalsza część jest dostępna dla użytkowników z wykupionym planem
