W ostatnich latach obserwujemy również ogromny rozwój technologii związanej z ultrasonografią, dzięki której możemy dowiedzieć się, czy pacjentka jest w ciąży, czy zarodek lub płód jest żywy, czy jest to ciąża pojedyncza czy wielopłodowa, jakie jest usytuowanie łożyska oraz jaki jest wiek ciążowy. Dzięki badaniom ultrasonograficznym można stwierdzić niewielkie wady anatomiczne, takie jak rozszczep wargi i podniebienia, czy też przewidzieć powikłania położnicze. Wprowadzenie tej metody diagnostycznej początkowo było niechętnie przyjmowane przez położników, a dziś wielu lekarzy, a nawet pacjentek, nie wyobraża sobie wizyty prowadzenia ciąży bez „zorientowania się (za pomocą aparatury ultrasonograficznej) co tam u dziecka słychać”.
Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 26 lipca 2019 r. w sprawie standardów kształcenia dla kierunków studiów: lekarskiego, lekarsko-dentystycznego, farmacji, pielęgniarstwa i położnictwa (Dz. U. z 2019 r., poz. 1573) położne w trakcie nauki na studiach II stopnia (studia magisterskie) realizują przedmiot „Diagnostyka ultrasonograficzna w położnictwie i ginekologii” – upoważniający je po ukończeniu studiów do wykonywania badania ultrasonograficznego bez konieczności ukończenia kursu specjalistycznego: „Diagnostyka ultrasonograficzna w położnictwie i ginekologii dla położnych”.
Położne z tytułem licencjata położnictwa chcące uzyskać uprawnienia do wykonywania badania ultrasonograficznego mogą ukończyć studia II stopnia na kierunku położnictwo lub wyżej wymieniony kurs specjalistyczny „Diagnostyka ultrasonograficzna w położnictwie i ginekologii dla położnych”. Kurs specjalistyczny „Monitorowanie dobrostanu płodu w czasie ciąży i podczas porodu dla położnych” w swoim obecnym kształcie posiada również rozbudowany moduł dotyczący oceny dobrostanu płodu za pomocą ultrasonografii. Programy obu kursów są przedstawione na stronie Centrum Kształcenia Podyplomowego Pielęgniarek i Położnych w zakładce Programy kształcenia Programy kursów specjalistycznych dla położnych. Zapisy na szkolenia odbywają się za pośrednictwem Systemu Monitorowania Kształcenia Pracowników Medycznych (SMK), poprzez złożenie wniosku na konkretny kurs u wybranego organizatora.
Aktami prawnymi uprawniającymi położne do wykonywania badania ultrasonograficznego są:
- ustawa z dnia 15 lipca 2011 r. o zawodach pielęgniarki i położnej (Dz. U. z 2020 r., poz. 562),
- rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 28 lutego 2017 r. w sprawie rodzaju i zakresu świadczeń zapobiegawczych, diagnostycznych, leczniczych i rehabilitacyjnych udzielanych przez pielęgniarkę albo położną samodzielnie bez zlecenia lekarskiego (Dz. U. z 2017 r., poz. 497),
- rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 16 sierpnia 2018 r. w sprawie standardu organizacyjnego opieki okołoporodowej (Dz. U. z 2018 r., poz. 1756),
- rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 26 lipca 2019 r. w sprawie standardów kształcenia dla kierunków studiów: lekarskiego, lekarsko-dentystycznego, farmacji, pielęgniarstwa i położnictwa (Dz. U. z 2019 r., poz. 1573).
Aktualnie położna może więc wykonywać badania ultrasonograficzne po ukończeniu studiów drugiego stopnia na kierunku położnictwo oraz po ukończeniu studiów pierwszego stopnia i kursie specjalistycznym „Diagnostyka ultrasonograficzna w położnictwie i ginekologii dla położnych”, jednak w związku z dynamicznym rozwojem nauki wskazane jest dalsze poszerzanie i aktualizowanie wiedzy oraz umiejętności w trybie kształcenia podyplomowego. Zachęcam również do uzyskania członkostwa Polskiego Towarzystwa Ultrasonograficznego (PTU) i/lub International Society of Ultrasound in Obstetric and Gynecology (ISUOG) i dołączenia do największych w kraju i za granicą interdyscyplinarnych organizacji skupiających lekarzy i przedstawicieli innych zawodów związanych z diagnostyką ultrasonograficzną. Będąc członkiem wyżej wymienionych organizacji, uzyskuje się stały dostęp do krajowych i europejskich wytycznych w zakresie diagnostyki ultrasonograficznej oraz prawo do zniżek za udział w konferencjach i szkoleniach.
Gdzie położne mogą wykonywać badanie USG?
Położne pracujące w klinikach leczenia niepłodności poprzez wykonywanie cyklicznych badań ultrasonograficznych uczestniczą w procesie monitorowania cyklu oraz rozpoznawania i obserwacji ciąży na wczesnym etapie rozwoju.
Pracując w publicznych/prywatnych przychodniach lub prowadząc własną działalność gospodarczą, mogą również wykorzystać swoją wiedzę i umiejętności z zakresu ultrasonografii, prowadząc ciąże fizjologiczne. Położna w ramach własnej praktyki może wykonywać badania ultrasonograficzne jedynie odpłatnie, ponieważ nie są one refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia.
W praktyce ambulatoryjnej i szpitalnej badanie ultrasonograficzne może być stosowane również do działań profilaktycznych, kontroli okołoporodowej – położenie, ustawienie płodu, umiejscowienie łożyska, diagnostyki krwawień po porodzie, diagnostyki zapalenia błony śluzowej, oceny blizny po cięciu cesarskim, powikłań pooperacyjnych, oceny ilości moczu zalegającego w pęcherzu moczowym po mikcji oraz jako wsparcie przy problemach z laktacją.
Wiedza z zakresu ultrasono...
Dalsza część jest dostępna dla użytkowników z wykupionym planem